![40 polskich pieśni ludowych na fortepian op. 6 [5] (1925) / 5 pieśni ludowych na sopran (tenor) i fortepian op. 6a (1934)](/upload/thumb/2024/09/40-piesni-ludowych_01_auto_1800x900.jpg)
40 polskich pieśni ludowych na fortepian op. 6 [5] (1925) / 5 pieśni ludowych na sopran (tenor) i fortepian op. 6a (1934)
40 polskich pieśni ludowych
Dedykacja: nr 29 – "Dla Róży R."
Rękopis: nieznany
Wydanie: 40 polskich pieśni ludowych. Józef Koffler. Nakład i własność wydawcy Anton J. Benjamin, Leipzig-Milano. Copyright 1926. A. J. B. 8390. Stron 39
Prawykonanie: brak danych
Części: Boże coś Polskę, Jeszcze Polska, Z dymem pożarów, Wśród nocnej ciszy, Bóg się rodzi, Lulajże Jezuniu, Stala się nam nowina, Oj! Kołyszże się kołysz, Miałeś chłopie zloty róg, Umarł Maciek, umarł, Co to za gwar?, Siwa gąska, Rzucam chatę, Stoi jawor zielony, Pojedziemy na łów, O mój rozmarynie, Hej tam w polu, Idzie żołnierz, Oj! Idzie se Janicek, Przykazali mi matula, Sialem proso, Matuś moja matuś, Świeci miesiączek, A jak będzie wiosna, Wieją wiatry, Którędy Jasiu?, Porównaj Boże, Kolo mego ogródeczka, Ty pójdziesz górą, Hejże ino! Fiolecku leśny!, Już dziś ostatnią nockę, Żył tu przed laty, Podkóweczki dajcie ognia, Poczekaj Hanka, Czama kura, Miała baba koguta, Krakowiaczek ci ja, Nie chodź Marysiu, Albośmy to jacy tacy, Pije Kuba.
5 pieśni ludowych na sopran (tenor) i fortepian
Częsci: Kołysanka, Wojna, Miesiączek, Wieją wiatry, Fiołeczek
Pierwsza wzmianka prasowa o wykonaniu: Wiedeń, 31 marca 1935. Lola Urbach – śpiew („Der Wiener Tag” 1935 nr 4236)
Ma on w dorobku Kofflera szczególne znaczenie, gdyż jest pierwszą jego kompozycją trwale włączoną do katalogu własnych dzieł, a zarazem ostatnią przed przyjęciem techniki dodekafonicznej jako metody twórczej. Wpisuje się on jednocześnie w charakterystyczny dla polskiej twórczości kompozytorskiej okresu międzywojennego nurt folklorystyczno-narodowy. Podstawą dla cyklu jest wybór tradycyjnego, a jednocześnie popularnego materiału pieśniowego o różnym rodowodzie, proweniencji i tematyce. Ponadto wszystkie dokonane przez Kofflera opracowania mogą funkcjonować zarówno jako utwory wokalno-instrumentalne (z nadpisanym nad partią fortepianową tekstem), jak i czysto instrumentalne miniatury.
Spotykają się w nich rozmaite inspiracje, płynące na przykład z impresjonizmu Debussy’ego, folkloryzmu Bartóka czy witalizmu Prokofiewa. Koffler był zasadniczo przekonany, że każda z ludowych melodii „jest żywym organizmem, który wytwarza własną harmonię, kontrapunkt, fakturę, prowadzenie głosu, brzmienie i barwę” (Drei Begengungen, tekst do księgi pamiątkowej z okazji 60. rocznicy urodzin Arnolda Schönberga). Te wielorakie konsekwencje wyciągał zatem z melodii kolęd (np. Bóg się rodzi), starych obrzędowych pieśni (np. Koło mego ogródeczka), jak też ludowych tańców (np. Miała baba koguta), a opracowywał z wykorzystaniem pełnego spektrum środków muzycznych: od prostej diatoniki i tonalności, poprzez modalizmy (Oj, idzie se Janicek), całotonowość (Rzucam chatę) po ostrą dysonansowość (Hej, tam w polu).
Omawiając opracowanie pieśni Oj, kołyszże się, kołysz, Jerzy Freiheiter sugerował wręcz, że zastosowana tu technika, w której „współbrzmienia nie wynikają […] z funkcyjnej interpretacji tonów melodii, lecz są ich ściągnięciem w równoczesność” (J. Freiheiter, Sprawozdania z współczesnej literatury polskiej, „Muzyka Polska” 1935 nr 6, s. 140) zapowiada już technikę dwunastotonową.
Wedle zamysłu Kofflera utwory te nie miały tworzyć integralnej całości – sam dokonywał ich selekcji do celów wykonawczo-koncertowych. Wiadomo na przykład, że w 1935 r. w Wiedniu, w ramach cyklu koncertów muzyki współczesnej („Österreichische Studio”) organizowanego przez Ernsta Křeneka, wykonano autorski zestaw pięciu pieśni w opracowaniu na sopran i fortepian (Kołysanka, Wojna, Wieją wiatry, Miesiączek, Fijołeczek). Śpiewała Lola Urbach, a akompaniował najprawdopodobniej sam Křenek.
Zbiór ten został oznaczony w spisie utworów Kofflera z 1935 r. jako op. 6a.