Symphonie nr 3 na orkiestrę dętą op. 21 (ok. 1935) - Józef Koffler

Symphonie nr 3 na orkiestrę dętą op. 21 (ok. 1935)

Symphonie nr 3 na orkiestrę dętą op. 21 (ok. 1935)

Utwory orkiestrowe, Kompozycja opusowana

Obsada: 3 flety, 3 oboje, 3 klarnety, 3 fagoty, 4 rogi, 3 trąbki, 3 puzony, tuba, kotły, dzwonki, harfa

Rękopis: BUW. Sygn.: Mus. VIII rps 3

Prawykonanie: Lwów 1936?

Części: I. Adagio. L'istesso tempo; II. Allegretto moderato; III. Andante, semplice e sostenuto; IV. Molto vivace

I. Adagio. L'istesso tempo

II. Allegretto moderato

III. Andante, semplice e sostenuto

IV. Molto vivace

Wyk. Wiosenna Orkiestra Warszawskiej Jesieni, dyr. Victoria Zhadko
Warszawska Jesień 1996

Utwór pozostaje przez kompozytora niedatowany, ale można przypuszczać, że narodził się ok. 1935 r.

Koffler przeznaczył III Symfonię na dwudziestosześcioosobowy zespół instrumentów dętych i perkusję, ograniczoną jednak wyłącznie do instrumentów o określonej wysokości dźwięku.

J. Koffler, III Symfonia, okładka rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, strona tytułowa rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. II, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. II, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. III, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. IV, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. III, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

Józef Koffler, Symphony No. 3, cz. IV, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, okładka rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, strona tytułowa rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. II, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. II, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. III, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. IV, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. III, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

Józef Koffler, Symphony No. 3, cz. IV, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, okładka rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, strona tytułowa rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. II, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. II, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. III, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. IV, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. III, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

Józef Koffler, Symphony No. 3, cz. IV, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

J. Koffler, III Symfonia, cz. I, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

Część pierwsza (Adagio) pełni tu funkcję introdukcji i zbudowana jest na planie formalnego łuku ABA. Kompozytor wprowadza w niej wielce interesujące jakości brzmieniowe wpływające na klimat wyrazowy. Tworzą one efekt – jak to nazywa Maciej Gołąb – pulsującej „plazmy” brzmieniowej. Przy tym, jak pisał Jerzy Freiheiter „szereg podstawowy «rodzi się» niejako przed uszami słuchacza, na kształt «narodzin» tematu w IX Symfonii Beethovena” (Józef Koffler, „Muzyka” 1936 nr 7–12, s. 86).

Józef Koffler, III Symfonia, cz. II, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

Formalny punkt ciężkości spoczywa na części drugiej dzieła (Allegretto moderato), która jest allegrem sonatowym.

Trzecia część (Andante, semplice e sostenuto) to temat z dwiema wariacjami, rekapitulacją tematu i kodą. Cechą charakterystyczną są w niej częste zmiany tempa.

Natomiast ostatnia część III Symfonii (Molto vivace) jest rondem sonatowym opartym na schemacie ABACABA. Jego centralny kuplet posiada cechy przetworzenia, a pod względem konstrukcyjnym jest fugą.

III Symfonia uznawana jest za szczytowe osiągnięcie Kofflera,

Józef Koffler, III Symfonia, cz. III, fragment rękopisu partytury (AKP BUW)

a jej wprowadzenie do programu festiwalu MTMW w Londynie bezpośrednio przez członka jury, Aloisa Hábę, i poza konkursem krajowym ma znaczenie symboliczne.

Jednak opis utworu, zamieszczony w programie festiwalu (i podpisany inicjałami J. A. R.) wskazuje, że w Londynie pod batutą Scherchena wykonano nieco inną jego wersję niż ta, która została zachowana w jedynym znanym dziś autografie. Wykonana wówczas IV część wydaje się tożsama z II częścią zachowanego autografu, natomiast II część (Scherzo Vivace) może być ostatnią z tego rękopisu (ze względu na obecność fugato). Maciej Gołąb nie wyklucza jednak, że w Londynie wykonana została jeszcze inna wersja III Symfonii, związana z anonsowanym przez samego Kofflera powstaniem w 1935 r. dość tajemniczej kompozycji – „preludium i fugi na orkiestrę”, które miał ukończyć jako dar na 60. urodziny Arnolda Schönberga (Nowa polska twórczość muzyczna, „Tęcza” 1935 nr 4, s. 39).